BESLENME

Bebeğin doğduğu günden başlayarak doğru zamanda ve yeterli miktarda beslendiğinden emin olmanın yolu beslenme yönetimidir. Yanlış yönetim 6 haftlalıktan küçük olsa dahi bebekte düzensiz beslenme, ağlama, gaz ve bağırsak problemlerine neden olabilir.

Bakım verenin beslenmeye dair yaklaşımı bebek üzerinde etkilidir. Çocuklar bakım verenlerini taklit ederler. Eğer yiyecek seçiyorsanız bebeğinizin de sizden gördüğünü yapacaktır. Sevmediğiniz bir yemek varsa bebeğinizin yanında bundan bahsetmediğinizden veya yemeği kötüleyici kelimeler (kötü, çirkin, vs.) kullanmadığınızdan emin olun. Sürekli diyette olan veya yemeklerin sağlığı konusunda aşırı titizlik gösteren bakımverenlerin yine bazı yemekleri kötülemeleri ileride bebeklerde yeme problemlerine yol açabilir.

Yemek yemeyi eğlenceli hale getirmek yemek reddini engelleyecektir. Burada bahsettiğim yemek yerken telefon, I-pad, televizyon gibi oyalayıcılarla çocuğun ağzına yemek sokmaya çalışmak değil aksine yemek yemeyi bir deneyim haline getirmektir. Katı gıdaya geçen bebekler katı yemekleri (haşlanmış havuç vs.) elleriyle hissetmeleri, koklamaları ve kendileri yemeleri gerekmetedir. Bu şekilde yemek yiyen bebekler için yemek saati acılı bir aile krizine dönüşmektense bebek için eğlenceli bir deneyim aktivitesine dönüşecektir. (Bu teknik için BLW yöntemini araştırabilirsiniz). Burada bakım verenin yere dökülen ya da etrafa saçılan yemeklere tahammül etmesi önemlidir. Sürekli çocuğunuzun ağzını siliyor, her tarafı ne kadar pislettiği hakkında yorumlar yapıyorsanız yemek yemek çocuğunuz için zamanla tatsız bir duyguya dönüşecektir. Bebeğinizin tabağına yemekleri koyun. Neyi yeyip yemeyeceğine kendisi karar versin. Ve ne kadar yemek yeyip yemeyeceğine de. Bir öğün az yiyen çocuk diğer öğünde zaten aç olacağı için mutlaka yiyecektir.

Rutin: Bebeğinizin peşinden tüm gün boyunca elinizde tabakla ağzını açtığı anda kaşığı sokmayı beklemek yerine her zaman belirli saatlerde ve belirli bir yerde yemek yemesini sağlayabilirsiniz. Mümkünse haftada iki kez ailecek birlikte yemek yiyin.

Katı gıdaya geçiş (6.ay): Bebeğinizin günlük aldığı süt miktarını almasına ragmen hala acıkma sinyallerini gözlemliyorsanız artık katı gıdaya geçme zamanı gelmiş demektir. Zamanla bebekler üç öğün katı gıda tüketecek duruma gelirler. 1 yaşına kadar bebek sabahları, öğünler arasında ve akşam yatmadan once anne sütü veya formül süt almaya devam eder. 1 yaşına geldiğinde katı gıdalar bebeğin beslenme düzeninde sıvı gıdaların yarısı kadar yer tutacaktır. (Katı gıdaya geçiş zamanı ve miktar bilgileri için doktorunuza danışın).

Katı gıda geçişlerinde birçok problemle karşılaşılanabilir. Annenin verdiği kaşığı ağzına almamak için ağızını kitleyebilir, yemekleri ağzında tutabilir veya her şey çok güzel giderken bebek bir anda besini almayı reddetmeye başlayabilir. Buna neden diş çıkarma, grip veya çocuğun hayatındaki hassas dönemden kaynaklanıyor olabilir. Bazen bebekler katı gıdanın artmasıyla azalan emme süresine karşı tepki oluştururlar. Bu da yukarıda saydığım problemlerin nedeni olabilir. Bebeğe emzirme sırasında şefkatle konuşarak durumu anlatmanızı ve emzirirken onunla göz kontağı ve sıcak ilişki içinde olmanızı öneririm. Bebek bu şekilde mahrum bırakıldığını hissetmeyecektir. Sabırlı olup katı gıda vermeyi bırakmayın, anne sütü veya formül süt de vermeye devam edin.

Prematüre bebeklerin gerçekleşmesi gereken doğum tarihinden itibaren katı gıdaya geçiş ayı hesaplanmalıdır. Yani 2 ay erken doğan bir bebek 2 ayını anne karnında geçirmiş olması gerektiğinden sindirim sistemi 6 aylıkken tam gelişmemiş olabilir bu durumda 7.5- 8. Ayda katı gıdaya geçilmelidir. (Mutlaka doktorunuza danışın)

1 yaşından sonra beslenme sorunları

Kendinizi elinizde yemek ve kaşıkla çocuğunuzun peşinden koşarken buluyor olabilir, çocuğunuz mama sandalyesinde oturmayıp dışarı çıkmaya çalışıyor olabilir, kendi kendine yemek yemeye hevesli olmayabilir, önlük giymeyi reddedebilir, yemeklerini sürekli yere ya da başka yerlere atıyor olabilir. Tam da gelişimsel olarak yürümeye ve daha rahat hareket edebilmeye başladığı anda mama sandalyesine oturtulmak hapsedilmek gibi gelecektir. Bunu engellemek için mama sandalyesinde oturma süresini yemeğini hazırladıktan sonra bebeğinizi sandalyeye koyarak ve yemek bittikten sonra bebeğinizi sandalyeden hemen indirerek azaltabilirsiniz.

Bebeğinizin yemeyi reddetmesi yalnızca yemeği beğenmemesi ile ilgili olmayabilir. Hakimiyetini test ediyor olabilir. Böyle bir durumda yemesinde ısrar etmeyip güç savaşına girmemek doğru olacaktır. Diğer öğünde başka bir yiyecek deneyebilirsiniz.

Önlüğünü takmamakta direniyorsa hakimiyet kurmaya çalışıyor olabilir. O zaman en başta iki önlük gösterip hangisini giymek istersin diye sorun. Kendisinin kontrol sahibi olduğunu hissetmesini sağlayın.

Yemeklerde kıpır kıpır hareketler, mama sandalyesine oturmayı reddetmek, veya ayağa kalkmaya çalışmak bir dereceye kadar normal kabul edilir. Çocuğunuzla iletişime geçip onunla konuşun. Yemek hakkında konuşmak çocuğun ilgisinin yemek dışına çıkmasını engelleyecektir. Ona ‘’havuç nerede?’’ veya ‘’bezelyeler ne renk? Yeşil mi? minik mi?’’ gibi ilgi çekici sorular sorabilirsiniz. Bunu yaparken gülümsemeyi unutmayın.

Mama sandalyesine oturmadan önce yemeğe geçiş rutielinizi uygulayın. Oyun oynarken bir anda çocuğunuzu mama sandalyesine oturttuğunuzda bunu reddedici davranışla karşılaşmanız çok olası. Çocuğunuza ‘’yemek zamanı geldi, şimdi oyuncaklarımızı topluyoruz, ellerimizi yıkıyoruz ve yemek yiyoruz deyin. Dediklerinizi aynen uygulayın. Bu ritüeliniz olsun. Onu mama sandalyesine oturtmadan önce ne yapacağınızı söyleyin ‘’şimdi seni mama sandalyesine oturtacağım’’. Çocuklar kendilerine bir adım sonra ne olacağını bilmeye ihtiyaç duyarlar. Eğer çocuğunuz mama sandalyesini olumsuz duygularla ilişkilendirmiş ve oturmayı reddediyorsa yemek zamanlarını tekrar huzurlu anlar olarak yaşatmaya çalışın. Onu yine kucağınıza alarak besleyebilirsiniz ya da sandalyeye yükseltici koyup yan yana oturabilirsiniz. Birkaç hafta sonra mama sandalyesini tekrar deneyebilirsiniz. Veya mama sandaylesini oyun alanina getirip oyuncaklarla oynayabilirsiniz.

Çocuk kendi kendine yemeyi reddediyorsa acaba kendi kendine yemesindeki tavrınız nasıl? Telaş içinde misiniz? Ya da etrafın kirlenmesi ile ilgili çok mu kaygılısınız? Sürekli ağzını ya da etrafı siliyor musunuz? Böyle yaptığınızda yemek yemek çocuk için zevkle deneyimlediği bir aktivite olmayacakıtr.

2 ve 3 yaş beslenme sorunları

2 yaş çocukların bakım verenden etrafını keşfetmek için ayrışmaya başladığı ve kendini güvende hissetmek istediği an tekrar bakım verene koştuğu yaştır. Bu yaş döneminde çocuk kontrol sahibi olmak ister ve bunun için epey uğraşır. Yemek yeme konusunda da çocuğun kontrol arzusu içinde olduğu gözlemlenir. Karnı doymuş çocuğa bir lokma daha yedirmeye çalışmak çocuğun kendi vücudunu kontrol etme fısatını engelleyecek ve tokluk- açlık hislerini farkına varmasına engel olacaktır. Yemek bitince verileceği söylenen ödüller (şeker vs. gibi) veya tabaktakilerin bitmemesi ile ilgili yapılan korkutucu yorumlar yetişkinlikte fazla yeme problemleri ortaya çıkarabilir. Yemeğini yiyen çocuğa verilen aşırı mutlu ve onaylayan tepki çocuğun yemek yemeyi bakım vereni tarafından beğenilme ve onaylanma duygusuyla ilişkilendirmesine neden olabilir. Bu da yetişkinlikte kilo problemlerinin yaşanmasına sebebiyet verebilir. Bu dönem aynı zamanda tuvalet eğitiminin de başladığı ve çocuğın kontrol hissine olan ihtiyacının arttığı bir dönemdir. Vücudunu tuvaletini yapıp yapmamayı seçerek kontrol ettiği gibi yemek yemeyi veya hangi yemeyi yiyeceğini seçmek istemesi de bu kontrol ihtiyacıyla bağlantılıdır. Eğer çocuğunuzun her adımını kontrol etmeye çalışıyor, ona keşfetmesi için alan bırakmıyorsanız, oyun saatinde bile hangi oyuncakla oynayacağına siz karar veriyorsanız, kontrol edebildiği bir alan bulduğunda (tuvalet, yemek yemek vs) sonuna kadar kontrol etmeye çalışacaktır. Onu aktivite saatinde güvenli bir alanin içinde serbest bırakıp keşfetmesine izin verin, korktuğu ya da size tekrar yaklaşmak istediği zaman onu reddetmeyip kabul edin. ‘’Etrafımı keşfetmek istiyorum ama senin de ihtiyacım olduğu zaman orda olduğunu ve beni kabul edeceğini bimek istiyorum’’ diyor. Gelişimsel olarak çok önemli olan bu fırsatı ona tanıyın. Oyun oynarken hangi oyuncaklarla hangi sırayla oynayacağına müdahale etmeyin bırakın oyun saati onun kendisinin kontrol sahibi olduğu bir zaman ve alan olsun. Birlikte oynasanız bile oyunu onun başlatmasına ve komutları onun vermesine izin verin. Bu onun oyunu. Kıyafet seçerken ona 2 veya 3 tane seçenek sunun bu onun hayatını kontrol ettiği hissini sağlayacaktır. Bunları yaptığınızda tuvalet ve yeme problemlerinin azaldığını göreceksiniz. Çocuk bazı alanlarda kontrol sahibi olduğunu hissettikçe diğer alanlardaki kontrol etme ihtiyacı azalacaktır. Hala devam eden problemler yaşarsanız bir uzmandan yardım almanızı öneririm.